26. Europejskie Dni Dziedzictwa - od soboty

Program 26. Europejskich Dni Dziedzictwa (EDD) zaprezentowano w czwartek podczas konferencji prasowej, która odbyła się w Galerii Narodowego Centrum Kultury Kordegarda w Warszawie. 

Jak podkreśliła podczas spotkania wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego, generalny konserwator zabytków Magdalena Gawin, tegoroczna edycja święta zabytków ma "wyjątkowy związek z obchodami stulecia odzyskania niepodległości". "Odzyskanie niepodległości, czyli budowa struktur państwa wiąże się nie tylko z tym, że powołano do życia administrację państwa, wytyczono granice, że była armia polska, poselstwo dyplomatyczne. To jest także święto bardzo wielu polskich instytucji, choćby Polskiego Urzędu Patentowego, Polskiego Urzędu Statystycznego, archiwów, służb konserwatorskich” – przypomniała.

Według wiceminister, EDD są "wspaniałą okazją, żeby poznać mniej znane postaci, które również wniosły istotny wkład do odzyskania niepodległości". "Walki zbrojne, wojny, powstanie administracji, wojsko, służby - to wszystko są sprawy ewidentnie związane z restauracją polskiego państwa, ale nie pamiętamy o osobach, które zakładały wspomniane instytucje, przyczyniły się do tego, że Polska powstała na mapie Europy nie tylko jako państwo, ale powstała wraz z całym potencjałem cywilizacyjnym. Chciałabym bardzo, żebyśmy lepiej poznali życiorysy tych osób" – powiedziała Gawin.

Wiceszefowa MKiDN przypomniała, że w 2018 r. świętujemy też stulecie praw politycznych kobiet. "W 1918 r. wyszedł dekret naczelnika państwa, w którym zawarto nowe zasady prawne, według których prawa czynne i bierne uzyskują wszyscy obywatele po spełnieniu kryterium wieku, niezależnie od płci. Na tej podstawie miliony kobiet wzięło udział w wyborach w 1919 r. w styczniu. Po raz pierwszy Polska znalazła się drugiej grupie państw europejskich, razem z Niemkami i Austriaczkami, które otrzymały pełne prawa polityczne (...). Sama wnioskowałam, żeby dekret z 1918 r. został wpisany na listę krajową UNESCO" – podkreśliła.

Według p.o. dyrektora Narodowego Instytutu Dziedzictwa Bartosza Skaldawskiego, z badań opinii publicznej, zleconych przez NID, wynika, że "świadomość lokalnego dziedzictwa jest w Polsce cały czas niska". "Dlatego tak dużą rangę przypisujemy EDD. Chcielibyśmy, żeby dzięki temu wydarzeniu coraz więcej ludzi zaczęło dostrzegać wartość lokalnych zabytków, żeby poznawali często bardzo ciekawe historie, które nie są powszechnie znane, żeby pamięć o lokalnej historii była przywracana" – zaznaczył. 

Dyrektor Biura Programu "Niepodległa" Jan Kowalski przypomniał, że EDD są jednym z elementów Programu Wieloletniego "Niepodległa" na lata 2017-22. "Podkreślając, dlaczego wartościowe są EDD dla programu +Niepodległa+,  odwołam się do badań, które przeprowadziło Narodowe Centrum Kultury przed uchwaleniem programu. Wykazały one, że Polacy w dużym stopniu uważają, że obchody Święta Niepodległości powinny odbywać się w Warszawie, ale na drugim miejscu odpowiedzieli, że w małych miejscowościach. Stąd też ta odpowiedź EDD, dlaczego tak ważne jest, żeby informować o tej nowinie, która była sto lat temu, o odbudowie państwa polskiego" – powiedział. 

Inauguracja 26. Europejskich Dni Dziedzictwa odbędzie się w Oleśnie, w woj. opolskim. Jak poinformował burmistrz miasta Sylwester Lewicki, w programie znalazły się m.in. seminaria, konferencje, wystawy, rodzinny rajd rowerowy, a także koncerty Zespołu Pieśni i Tańca Śląsk oraz Natalii Kukulskiej. 

"Staraliśmy się przygotować program obchodów szczególnie pod kątem rodzin, więc może to trochę inaczej wygląda niż w innych miastach. Jesteśmy przygotowani już w stu procentach do sobotnich uroczystości, począwszy od dzieci, przez młodzież i harcerzy, oczywiście jednostki kultury i seniorów. Praktycznie cała ziemia oleska wrze" – dodał Lewicki.

Inaugurację objął honorowym patronatem prezydent RP Andrzej Duda.

Koordynatorem Europejskich Dni Dziedzictwa w Polsce jest Narodowy Instytut Dziedzictwa. Pełny program Europejskich Dni Dziedzictwa jest dostępny pod adresem: www.edd.nid.pl. Wstęp na wszystkie wydarzenia jest bezpłatny.

Europejskie Dni Dziedzictwa to wspólna inicjatywa Rady Europy i Unii Europejskiej, której celem jest promocja zabytków. W projekcie uczestniczą wszystkie państwa członkowskie Rady Europy. Polska włączyła się do akcji w 1993 roku. Wraz z Europejczykami świętują także m.in. Turcja, Armenia i Azerbejdżan. 

Idea Europejskich Dni Dziedzictwa narodziła się 3 października 1985 roku w Grenadzie w Hiszpanii podczas II Konferencji Rady Europy. Francuski minister kultury zaproponował wtedy rozszerzenie na całą Europę zainicjowanych we Francji Dni Otwartych Zabytków. Wtedy po raz pierwszy bezpłatnie udostępniono zwiedzającym obiekty, do których dostęp dotychczas był ograniczony. Ponieważ inicjatywa cieszyła się bardzo dużym zainteresowaniem, zainspirowało to w 1991 roku Radę Europy do ustanowienia Europejskich Dni Dziedzictwa. (PAP)

autor: Daria Porycka

dap/ wj/