W Łodzi odsłonięto mural poświęcony kryptologowi Janowi Kowalewskiemu
Odsłonięto mural poświęcony ppłk Janowi Kowalewskiemu, łodzianinowi, wybitnemu kryptologowi, twórcy wojskowego tzw. radiowywiadu. To m.in. dzięki niemu Polacy wygrali Bitwę Warszawską, bo złamał bolszewickie szyfry, co pomogło przewidzieć ruchy wroga.
Ogromny mural powstał na ścianie budynku przy ul. Nawrot 7 w Łodzi, bo niedaleko - przy ul. Piotrkowskiej 132 - mieszkał Kowalewski. Mural przedstawia postać kryptologa w polskim mundurze z lat. 20. XX w. Praca składa się z 15 tys. szablonów złożonych z liter i cyfr. Twórcą muralu jest Paweł "Ovca" Hert.
Środki na realizację dzieła pozyskano m.in. z Ministerstwa Obrony Narodowej. Uroczystość odsłonięcia muralu, którą pokazywano on-line, przypadła w 128. rocznicę urodzin Kowalewskiego. W programie były m.in. premiera specjalnego utworu "MM20" w wykonaniu zespołu Hedone, monodram pt. "Delegat" w wykonaniu Huberta Kułacza oraz koncert Kapeli Bigiel Banda.
Jan Kowalewski przyszedł na świat 24 października 1892 r. w Łodzi. Ukończył Szkołę Handlową Zgromadzenia Kupców w Łodzi. Studiował na Uniwersytecie w belgijskim Liege, gdzie uzyskał dyplom z chemii technicznej. Znał wiele języków, m.in. niemiecki, francuski i rosyjski.
Podczas I wojny światowej Kowalewski służył w carskiej armii, jako oficer łączności. Potem przeszedł do II Korpusu Polskiego na Ukrainie. Był naczelnikiem Wydziału II Radiowywiadu Biura Szyfrów Oddziału II Sztabu Generalnego Naczelnego Dowództwa.
W czasie wojny polsko-bolszewickiej porucznik Kowalewski był sztabowcem. Stworzył zespół kryptologów, których praca przyczyniła się w dużym stopniu do zwycięstwa nad bolszewikami w 1920 roku. Znając treść odszyfrowanych przez nich depesz bolszewickich, polskie dowództwo mogło wyprzedzić ruchy nieprzyjaciela.
W międzywojniu Kowalewski pracował dla wojska i dyplomacji. W 1937 r. został szefem sztabu Obozu Zjednoczenia Narodowego. Podczas II wojny światowej był szefem podlegającej rządowi londyńskiemu Placówki Łączności z Kontynentem oraz centrali informacyjnej z krajami kontynentu w Lizbonie. Kierował wieloma polskimi operacjami wywiadowczymi w okupowanej przez Niemców Europie.
Po wojnie ppłk Jan Kowalewski pozostał na emigracji. Współpracował m.in. z Radiem Wolna Europa. Zmarł w Londynie 31 października 1965 roku.
Senat RP, z okazji setnej rocznicy Bitwy Warszawskiej, ogłosił rok 2020 rokiem Jana Kowalewskiego.(PAP)
autor: Hubert Bekrycht
hub/ skr/
Copyright
Wszelkie materiały (w szczególności depesze agencyjne, zdjęcia, grafiki, filmy) zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.
