Białystok świętuje stulecie odzyskania niepodległości

Choć Polska odzyskała niepodległość 11 listopada 1918 roku, to niemiecka okupacja Białegostoku zakończyła się trzy miesiące później - 19 lutego 1919 roku. Wtedy - jak przypominają historycy - z miasta odjechał ostatni pociąg z niemieckim wojskiem ewakuującym się do Prus Wschodnich, a na ulicach pojawili się pierwsi polscy żołnierze. Dlatego datę 19 lutego przyjmuje się za symboliczny dzień "odzyskania niepodległości" przez Białystok.

Główne oficjalne uroczystości odbyły się w południe na Rynku Kościuszki, przy pomniku marszałka Józefa Piłsudskiego. Wzięli w nich udział przedstawiciele władz państwowych i samorządowych (m.in. wojewoda podlaski i marszałek województwa podlaskiego), służby mundurowe, duchowieństwo, poczty sztandarowe. Uroczystości obserwowały tłumy białostoczan, widać było młodzież.

W okolicznościowym wystąpieniu prezydent Białegostoku Tadeusz Truskolaski przypominał, że mija dokładnie sto lat od dnia, w którym w tym samym miejscu, na Rynku Kościuszki, pojawiły się pierwsze patrole polskiego wojska. "Warto uświadomić sobie wagę tej chwili, by zrozumieć entuzjazm, z którym ich powitano. Byli to reprezentanci niezależnej armii niepodległego kraju, zwiastujący naszemu miastu, że skończyła się epoka niewoli. Że Białystok staje się właśnie częścią odrodzonej Polski" - mówił.

Nawiązując do wydarzeń sprzed stu lat i decyzji marszałka Piłsudskiego, by przez Białystok była ewakuowana ze Wschodu przegrana armia niemiecka podkreślał, że już wtedy miasto odegrało "rolę nie do przecenienia - uchronienia centrum kraju od przemarszu wojsk niedawnego zaborcy". "Pierwsze polskie mundury na Rynku Kościuszki 19 lutego 1919 roku oznaczały, że długie, pełne nadziei oczekiwanie, zakończyło się. Można włączyć się w pracę dla nowego państwa, podnoszącej się po 4-letniej wojnie, po 123-letnim rozbiciu, Rzeczpospolitej" - dodał Truskolaski.

Podkreślał, że uroczystość, to też oddanie hołdu "bohaterom walki o polską niepodległość, ojcom polskiej wolności". Wymienił wśród nich Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego, a wśród osób związanych z miastem: Feliksa Filipowicza - w 1919 roku wybranego na pierwszego prezesa Rady Miasta oraz Seweryna Nowakowskiego - prezydenta miasta w latach 1934-39.

Wraz z ostatnim prezydentem RP na uchodźstwie, urodzonym w tym mieście Ryszardem Kaczorowskim, Filipowicz i Nowakowski są tegorocznymi patronami Białegostoku.

Truskolaski przypominał, że miasto było zróżnicowane narodowościowo i religijnie; w pierwszej tymczasowej radzie miejskiej byli nie tylko Polacy, ale też Żydzi, Rosjanie i Niemcy. "Nasz Białystok jest dziś miastem pięknym i wyjątkowym, z którego każdy z nas jest dumny. Wierzę, że radość sprzed stu lat wciąż zachowuje dla nas znaczenie. Wierzę również, że każdy z nas jest również dziś gotów do porozumienia, do współpracy ponad różnicami, do tak bardzo satysfakcjonującej pracy na rzecz naszej wspólnej przyszłości" - dodał.

Po wystąpieniu prezydenta miasta - jedynym podczas uroczystości - i apelu pamięci, przy pomniku marszałka Piłsudskiego składano wieńce i kwiaty. Potem odbyła się defilada wojska i służb mundurowych. Na zakończenie, na przylegającym do Rynku Kościuszki budynku dawnego Archiwum Państwowego, odsłonięta została okolicznościowa tablica w hołdzie mieszkańcom Białegostoku walczącym o wolną Polskę, "w setną rocznicę przybycia do Białegostoku Wojska Polskiego oraz powrotu miasta do odrodzonej RP".(PAP)

autor: Robert Fiłończuk

rof/aszw/