Śląsk Cieszyński upamiętnił 100. rocznicę odzyskania niepodległości

Wiec był kulminacją obchodów na Śląsku Cieszyńskim 100. rocznicy odzyskania niepodległości.

Dyrektor Książnicy Cieszyńskiej Krzysztof Szelong podkreślił, że ci, którzy zebrali się na rynku sto lat temu, nie mieli wątpliwości: przyszli na wiec dla Polski. „Przyszli, aby ogłosić całemu światu, że chcą, by Śląsk Cieszyński, region, w którym żyją od setek lat, znalazł się w granicach odradzającego się państwa polskiego. Cieszyłbym się, gdyby ponownie Ślązacy, Polacy z obu stron Olzy, tutaj się zebrali i zamanifestowali, że po stu latach są wdzięczni swoim przodkom” – powiedział PAP.

Jak dodał, wieść o wiecu sprzed wieku docierała za pośrednictwem głównych gazet ukazujących się w Krakowie i Lwowie, a później w Warszawie. „Wtedy dla Polaków żyjących na terenach dawnej I Rzeczypospolitej mogło to być dość egzotyczne. Śląsk Cieszyński te wszystkie ziemie wyprzedził, mimo że poza granicami Polski znajdował się od średniowiecza” – zaznaczył Krzysztof Szelong.

Dyrektor Muzeum Śląska Cieszyńskiego Marian Dembiniok podkreślił, że to sobotnie wydarzenie ma ogromne znaczenie dla regionu. Przypomina bowiem także o powstaniu Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego, „która była symbolem tego zgromadzenia”.

„Powstanie Rady było jednym z najważniejszych wydarzeń, jakie miało miejsce. Dzięki niemu dziś tu mówimy po polsku. Gdyby nie ta Rada być może mówilibyśmy po czesku albo po niemiecku. Dla Śląska Cieszyńskiego i polskości tego terenu było to wydarzenie zasadnicze i podstawowe” – podkreślił PAP.

Podczas wiecu wykonana została pamiątkowa fotografia wszystkich uczestników. To także będzie nawiązanie do manifestacji sprzed stu laty. Na zdjęciu wykonanym 27 października 1918 r. widać wypełniony po brzegi ludnością polską rynek.

Wiec zwieńczyło multimedialne widowisko artystyczne "Sztandary niepodległości".

Przed wiecem na murze miejscowej szkoły muzycznej odsłonięta została tablica upamiętniającą Radę Narodową Księstwa Cieszyńskiego, a także pobyt w mieście 20 lat później prezydenta RP Ignacego Mościckiego. Odsłoniła ją Barbara Michejda-Pinno, córka Władysława Michejdy, jednego z polskich oficerów stacjonującego w Cieszynie austriackiego garnizonu, którzy w październiku 1918 r. przejęli komendę i opanowali strategiczne punkty w mieście. Dzięki nim Rada zyskała realną władzę.

„Prezydium Rady tworzyły trzy osoby; ludzie różnych poglądów i wyznań: ks. Józef Londzin, dr Jan Michejda i Tadeusz Reger. Podjęli wspólną pracę dla dobra ogółu i dla większej sprawy. Dzięki tej bezprzykładnej współpracy tę większą sprawę i ogólne dobro udało im się urzeczywistnić” – powiedziała Barbara Michejda-Pinno.

W niedzielę odbędzie się piknik artystyczny "W Cieszynie na rynku". Zaprezentują się m.in. zespoły artystyczne z polskiej części Śląska Cieszyńskiego oraz z Zaolzia.

Jesienią 1918 r. polska ludność Księstwa Cieszyńskiego po 600 latach obcych wpływów i obcego panowania wybiła się na samodzielność i proklamowała przynależność do wolnej, niepodległej i zjednoczonej Polski. Stało się to kilkanaście dni przed wydarzeniami 11 listopada 1918 r., kiedy rozejm Ententy z Niemcami zakończył I wojnę światową a Polska po 123 latach niewoli odzyskała niepodległość.

19 października z inicjatywy Józefa Kiedronia powstała w Cieszynie Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego, pierwszy niezależny od państw zaborczych organ polskiej władzy. W jej prezydium znaleźli się katolicki ksiądz Józef Londzin, działacz narodowy, luteranin Jan Michejda i socjalista Tadeusz Reger. W skład 22-osobowej rady weszły też trzy kobiety: Zofia Kirkor-Kiedroniowa, Dorota Kłuszyńska i Maria Sojkowa.

27 października 1918 r. na rynku w Cieszynie odbył się wiec, podczas którego kilkadziesiąt tysięcy mieszkańców Śląska Cieszyńskiego proklamowało przynależność regionu do Polski.

Faktyczne przejęcie przez Radę Narodową „władzy z ramienia rządu polskiego” nastąpiło w nocy z 31 października na 1 listopada. Polscy żołnierze ze stacjonującego w Cieszynie austriackiego garnizonu przejęli komendę i opanowali strategiczne punkty w mieście. Rada uzyskała realną władzę nad Śląskiem Cieszyńskim

5 listopada Rada zawarła porozumienie z czeskim odpowiednikiem - Zemskym Narodnim Vyborem pro Slezsko. Wytyczono tymczasową polsko-czechosłowacką granicę na Śląsku Cieszyńskim, która w przybliżeniu pokrywała się z etnograficzną linią podziału. Po polskiej stronie znalazła się znaczna część Zaolzia.

Rada Narodowa po 11 listopada podporządkowała się naczelnikowi Józefowi Piłsudskiemu i powołanemu przez niego rządowi, który 25 listopada przyjął uchwałę upoważniającą ją do sprawowania w jego imieniu władzy na Śląsku Cieszyńskim. (PAP)

autor: Marek Szafrański

szf/ amac/