W Mysłowicach odsłonięto tablicę upamiętniającą powstańców śląskich
Pamiątkową tablicę upamiętniającą powstańców śląskich odsłonięto w centrum Mysłowic, w pobliżu dawnej kopalni „Mysłowice”. 100 lat temu masakra górników i ich rodzin przed tym zakładem stała się impulsem do wybuchu I Powstania Śląskiego.
Listy do uczestników uroczystości skierowali prezydent RP Andrzej Duda oraz premier Mateusz Morawiecki. Prezydent przekazał mieszkańcom Mysłowic w darze flagę RP. "Eksponujcie ją Państwo z dumą i radością, jako manifestację oddania Polsce i wyraz naszej tożsamości, jako znak wspaniałego dziedzictwa" – napisał prezydent Duda do mysłowiczan w liście, odczytanym przez jego doradczynię Agnieszkę Lenartowicz-Łysik.
"Nasi przodkowie spoglądali na nią z szacunkiem i miłością, gdy przelewali krew w obronie praw i wolności narodu, także wtedy, gdy trzykrotnie, rok po roku, do walki szli Ślązacy, aby przyłączyć swoją małą ojczyznę do naszej wspólnej, wielkiej ojczyzny – odrodzonej II RP, a potem poprzez swoją dobrą, rzetelną, ciężką pracę przyczyniali się do jej wszechstronnego rozwoju" – dodał prezydent.
"Obchodzimy Rok Powstań Śląskich ustanowiony uchwałą Sejmu RP. To ważny jubileusz dla regionu i całego naszego kraju, Powstania Śląskie należą bowiem do najwspanialszych kart w dziejach naszego narodu. (...) Mieszkańcy Śląska chwycili za broń i jednoznacznie opowiedzieli się za polskością, ona przetrwała w ich sercach przez lata przymusowej germanizacji. Przynależność do Polski była ich wolnym i suwerennym wyborem. Mieszkańcy Śląska dali wyraz prawdziwego patriotyzmu, który do dziś pozostaje dla nas wzorem" – napisał z kolei do mieszkańców miasta premier Mateusz Morawiecki. Jego list odczytał wojewoda śląski Jarosław Wieczorek.
"Nasi przodkowie spoglądali na nią z szacunkiem i miłością, gdy przelewali krew w obronie praw i wolności narodu, także wtedy, gdy trzykrotnie, rok po roku, do walki szli Ślązacy, aby przyłączyć swoją małą ojczyznę do naszej wspólnej, wielkiej ojczyzny – odrodzonej II RP, a potem poprzez swoją dobrą, rzetelną, ciężką pracę przyczyniali się do jej wszechstronnego rozwoju" – napisał prezydent.
"Powstańcom śląskim w setną rocznicę wybuchu I Powstania Śląskiego - mieszkańcy województwa śląskiego" – głosi napis na tablicy, którą odsłonili wspólnie m.in. prezydent miasta Dariusz Wójtowicz, marszałek woj. śląskiego Jakub Chełstowski oraz przewodniczący zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii Kazimierz Karolczak.
"Stoimy w bardzo ważnym miejscu, nie tylko dla naszego miasta i regionu, ale i dla całej Europy. Równo 100 lat temu tutaj zaczęło się Powstanie Śląskie. Górnicy i ich rodziny przyszli po wypłatę. Skończyło się to masakrą, która dała początek Powstaniu Śląskiemu. Jako gospodarz miasta czuję się odpowiedzialny za za pamięć poległych powstańców, dlatego powstała strefa pamięci, która ma upamiętniać te zdarzenia" - oświadczył prezydent Mysłowic Dariusz Wójtowicz.
Odsłonięcie tablicy wpisuje się w trwające od wtorku w Mysłowicach wydarzenia upamiętniające setną rocznicę wybuchu I Powstania Śląskiego. Wcześniej w środę mszę świętą w kościele pw. Ścięcia św. Jana Chrzciciela odprawił metropolita katowicki abp Wiktor Skworc. W homilii apelował, aby wszyscy żyjący na Górnym Śląsku pamiętali o cenie polskości i wolności.
Po odsłonięciu tablicy, na terenie likwidowanej obecnie kopalni Mysłowice odbyła się rekonstrukcja wydarzeń z 15 sierpnia 1919 r. Odtworzono manifestację robotników, którzy domagali się wstrzymanej wypłaty i próbę sforsowania przez nich bramy kopalni. Zaplanowano też pokaz audiowizualny na jednym z zabytkowych budynków kopalni, a podczas wieczornego koncertu piosenki powstańcze w nowych aranżacjach i własne utwory wykonują m.in. hip-hopowy zespół Pokahontaz, Stanisław Sojka, Józef Skrzek, Czesław Mozil z zespołem, zespół Dżem, Abradab i Anna Dereszowska.
W obchody 100-lecia Powstań Śląskich wpisuje się też zaplanowana na czwartek Defilada "Wierni Polsce", czyli centralne uroczystości z okazji Święta Wojska Polskiego z udziałem prezydenta RP Andrzej Dudy i premiera Mateusza Morawieckiego, które właśnie dla uczczenia Powstań Śląskich odbędą się w tym roku po raz pierwszy w Katowicach.
I Powstanie Śląskie było spontanicznym zrywem polskiej ludności, którego celem miało być przyłączenie Górnego Śląska do Polski. W maju 1919 r. na konferencji w Wersalu zadecydowano, że o przynależności atrakcyjnych gospodarczo terenów Śląska przesądzi plebiscyt. Wobec trudności gospodarczych w regionie pracę przerwało 40 kopalń. Górnicy nie otrzymywali pensji, zdecydowali się na strajk generalny. 15 sierpnia 1919 r. przed bramą kopalni Mysłowice zgromadziło się około 3 tys. górników wraz z rodzinami, żądając wypłaty zaległych wynagrodzeń. Niemcy otworzyli ogień, zabijając siedmiu górników, dwie kobiety oraz trzynastoletniego chłopca. Wiadomość o masakrze zbulwersowała ludzi i zradykalizowała nastroje społeczne.
Powstanie wybuchło 17 sierpnia 1919 r. Walki powstańcze w krótkim czasie objęły powiaty pszczyński, rybnicki, katowicki oraz te, w których mieszkał znaczny odsetek ludności polskojęzycznej. Po początkowych sukcesach oddziałów powstańczych, niemiecki Grenzschutz sprowadził posiłki. Powstańcy dysponujący bronią ręczną nie byli w stanie przeciwstawić się broni maszynowej, artylerii, samochodom opancerzonym i pociągom pancernym. 24 sierpnia 1919 r., ze względu na beznadziejnie położenie oddziałów powstańczych oraz wzrastające represje ze strony władz niemieckich, dowódca powstania Alfons Zgrzebniok wydał rozkaz zaprzestania walk.
W obchody 100-lecia Powstań Śląskich wpisuje się też zaplanowana na czwartek Defilada "Wierni Polsce", czyli centralne uroczystości z okazji Święta Wojska Polskiego z udziałem prezydenta RP Andrzej Dudy i premiera Mateusza Morawieckiego, które właśnie dla uczczenia Powstań Śląskich odbędą się w tym roku po raz pierwszy w Katowicach.
I Powstanie Śląskie, choć zakończone porażką, przygotowało grunt pod dwa kolejne zrywy. II Powstanie Śląskie wybuchło rok później, również w sierpniu, a trzecie - w nocy z 2 na 3 maja 1921 r.). Jego efektem było przyznanie Polsce znacząco większej części Górnego Śląska, niż początkowo zamierzano, po marcowym (w 1921 r.) plebiscycie w sprawie przynależności państwowej tych ziem. Powstania Śląskie to jedyne - obok wielkopolskiego - zakończone sukcesem polskie powstania.
Sejm RP ustanowił rok 2019 Rokiem Powstań Śląskich. Jak czytamy w uchwale sejmowej: "Powstania Śląskie są niezwykle ważnymi wydarzeniami historii Śląska i historii Polski. Trzy Powstania Śląskie z lat 1919, 1920, 1921 niosą przesłanie dla przyszłych pokoleń. Powstańcza walka o powrót do Polski piastowskiego Górnego Śląska cechowała się wyjątkową konsekwencją i skutecznością. Mimo trwającego kilka wieków oddzielenia regionu od reszty ziem ojczystych i stosowania przez niemiecką administrację polityki germanizacyjnej polskość przetrwała. Powstania Śląskie stanowią jedną z najpiękniejszych kart w dziejach narodu polskiego, są końcowym akordem procesu jednoczenia ziem polskich w okresie porozbiorowym". (PAP)
autorzy: Anna Gumułka, Marek Błoński
lun/ mab/ agz/
Copyright
Wszelkie materiały (w szczególności depesze agencyjne, zdjęcia, grafiki, filmy) zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.
