Wiceminister kultury: Polacy chcą obchodzić święta narodowe zgodnie z tradycją

W Belwederze odbyło się spotkanie zorganizowane przez Narodowe Centrum Kultury z okazji obchodów setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, połączone z publikacją raportu Narodowego Centrum Kultury pt. "Świętowanie niepodległości 11 listopada 2017 roku". Uczestniczył w nim m.in. wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin.

Odnosząc się do wyników raportu Sellin zaznaczył, że "Polacy pod względem chęci obchodzenia swoich rocznic narodowych są trochę podobni do Amerykanów - chcą, żeby było tradycyjnie, ale też w pewnym sensie ludycznie, rodzinnie, wspólnotowo".

"Te wyniki nie dziwią: rekonstrukcje historyczne są bardzo popularne. Wśród Polaków mamy ok. 800 grup rekonstrukcyjnych dedykowanych różnym epokom historycznym. To w pewnym sensie polski fenomen świadczący o tym, że Polacy tak oddolnie przeżywają swoją historię i są narodem historycznym; chcą ją przeżywać wizualnie, wręcz namacalnie. To jest bardzo oczekiwana forma uroczystości, w których Polacy chcą uczestniczyć" - ocenił wiceminister kultury.

Sellin zauważył, że wśród Polaków jest także duża chęć uczestnictwa we wspólnym śpiewaniu. "Polacy odkrywają swoje pieśni patriotyczne (...) sprzed stu lat - pieśni legionowe, pieśni z czasów I wojny światowej są najlepiej Polakom znane" - mówił Sellin.

Jak podkreślił, dużym zainteresowaniem cieszą się wizyty w miejscach pamięci, co świadczy o "zdrowym tradycyjnym podejściu do naszego patriotyzmu". Wiemy, że nasze święta narodowe wiążą się w dużej mierze z walką, poświęceniem, męczeństwem i trzeba dbać o te miejsca, oddawać cześć naszym bohaterom" - dodał.

Wiceminister kultury zwrócił także uwagę na rolę samorządów w obchodach 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. "Jestem zaskoczony tym jak dużo wniosków na poziomie lokalnym i regionalnym o wsparcie (...) przyszło do naszego programu +Niepodległa+. Mieliśmy w 2017 r. (...) 660 propozycji różnego rodzaju wydarzeń związanych ze stuleciem odzyskania przez Polskę niepodległości. Mogliśmy dofinansować ok. 150 z nich. (...) Przypuszczam, że w roku 2018 r. będziemy takich oddolnych propozycji mieli tysiące" - podkreślił.

Obecny podczas spotkania podsekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta Wojciech Kolarski przytoczył dane z raportu, które wskazują, że 97 proc. Polaków wie, że 11 listopada obchodzone jest Święto Niepodległości. "To jest z jednej strony informacja ważna dla nas, którzy organizujemy i dyskutujemy o obchodach odzyskania niepodległości. Z drugiej strony to jest ważna informacja o stanie świadomości Polaków. Jeżeli traktować historię Polski jako historię wolności odpowiedź nie może być inna. 97 proc. Polaków wie, ze to jest moment, w którym świętujemy pewien konkretny fakt historyczny. Jednocześnie ten dzień jest symbolem historii Rzeczypospolitej rozumianej jako historia polskiej wolności" – powiedział.

Raport NCK pt. "Świętowanie niepodległości 11 listopada 2017 roku" wskazuje m.in., że dla 62 proc. Polaków Święto Niepodległości jest dniem wyjątkowym, który buduje wspólnotę i jest okazją do spędzenia czasu z rodziną i przyjaciółmi. Z raportu wynika także, że ponad połowa Polaków (57 proc.) deklaruje chęć wzięcia udziału w tegorocznych obchodach Święta Niepodległości. Tym, co zniechęca Polaków do udziału w obchodach są: podziały społeczne uwidaczniające się tego dnia, upolitycznienie, obawa o bezpieczeństwo swoich bliskich oraz pogoda.

Kolarski zaznaczył, że obchody stulecia odzyskania niepodległości będą cyklem uroczystości o różnej skali, wśród których istotną rolę odegrają wydarzenia lokalne.

"Lokalność jest niezwykle ważnym elementem, na który akcent kładzie pan prezydent, czego dowodem była wizyta w Stróży, w małej miejscowości niezwykle istotnej dla historii Polski. Mała lokalna historia stała się częścią wielkiej historii Polski w szkole, gdzie w 1913 r. był prowadzony kurs oficerski przez Józefa Piłsudskiego dla żołnierzy Związku Strzeleckiego, późniejszej armii polskiej, elity II RP (…). Za każdym razem, spotykając się z tymi, którzy organizują uroczystości, czy z władzami lokalnymi czy z przedstawicielami organizacji pozarządowych, a także z przedstawicielami organizacji harcerskich prezydent Andrzej Duda podkreśla, że to jest czas, w którym powinniśmy odkryć te mniej znane wydarzenia i postacie, które są ważne dla lokalnych historii"– mówił.

Kolarski zwrócił uwagę, że z raportu NCK wynika również, iż Polacy są przywiązani do barw narodowych. "Pamiętacie państwo pewnie, że nie było takiego zwyczaju, a przynajmniej ten zwyczaj był bardzo mało rozpowszechniony, żeby w prywatnych domach, w oknach mieszkań Polacy wywieszali flagi narodowe w czasie świąt. Kiedy popatrzymy na to, jak to wygląda dzisiaj to widać, jaka tutaj się dokonuje gwałtowna zmiana (…). Myślę, że właśnie wspomniana tutaj amerykanizacja przyniosła bardzo pozytywny skutek w postaci dwóch zjawisk – z jednej strony odkrycia historii i mody na historię, a z drugiej strony popkultury, która jest symbolizowana przez amerykańską popkulturę" – ocenił.

Jak dodał, sukces obchodów stulecia niepodległości będzie polegał na oddolnych inicjatywach. "Im więcej osób się zaangażuje spontanicznie tym większy będzie sukces tego roku. Wydarzenia będą oczywiście organizowane na poziomie rządowym i samorządowym, będą oficjalne obchody obywatelskie. To uważam, że jest kluczowe, potraktowanie tego jako czasu, który jest ważny dla nas wszystkich. Warto podkreślić, że obywatelski wymiar obchodów wydaje się tutaj kluczowy" – powiedział Kolarski.

Dyrektor Biura Programu "Niepodległa" Jan Kowalski poinformował, że w poniedziałek zostanie ogłoszony nabór do programu dotacyjnego "Niepodległa" na projekty realizowane w 2018 r. "Cztery tygodnie będzie trwał nabór. Po tych czterech tygodniach zbierze się najpierw komisja formalna, która oceni projekty, później komisja merytoryczna. Wymagany wkład własny do realizowanych projektów to jest 15 proc., a dofinansowane będą projekty do kwoty 150 tys. zł. Nie tylko dofinansowujemy projekty na poziomie lokalnym, ale też zapewniamy możliwość korzystania z logo +Niepodległa+. Znak +Niepodległa+ traktujemy jako dobro wspólne" – podkreślił.

Dyrektor Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości Tomasz Łęcki zwrócił uwagę, że odzyskanie w 1918 r. wolności nie byłoby możliwe, gdyby nie kultywowanie dziedzictwa kulturalnego. "Tęsknota za niepodległością nie przetrwałaby wśród narodu, gdyby nie przywiązanie do polskiej kultury i jej kultywowanie przecież nie przez uniwersytet (…), ale przez matki, rodziny, koła śpiewacze, przez same organizacje Polaków w bardzo trudnym zaborze i w każdym innym miejscu. Warto popularyzować wiedzę, bo to się przyda współczesności i przyszłości" – podsumował.

W debacie wzięli również udział: dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie Andrzej Betlej, dyrektor Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie Zbigniew Wawer oraz dyrektor Narodowego Centrum Kultury Rafał Wiśniewski.

Raport NCK pt. "Świętowanie niepodległości 11 listopada 2017 roku" wskazuje m.in., że dla 62 proc. Polaków Święto Niepodległości jest dniem wyjątkowym, który buduje wspólnotę i jest okazją do spędzenia czasu z rodziną i przyjaciółmi. Z raportu wynika także, że ponad połowa Polaków (57 proc.) deklaruje chęć wzięcia udziału w tegorocznych obchodach Święta Niepodległości, ponieważ "to był ważny dzień w historii Polski", "ważne święto" (38 proc.), "bo czują się częścią wspólnoty narodowej" (14 proc.), "bo spędzili czas z bliskimi/rodziną" (9 proc.). Wg raportu tym, co zniechęca Polaków do udziału w obchodach Święta Niepodległości są: podziały społeczne uwidaczniające się tego dnia, upolitycznienie, obawa o bezpieczeństwo swoich bliskich oraz pogoda.

Raport został zrealizowany na podstawie 6 zogniskowanych wywiadów grupowych w dwóch miastach - Warszawie i średnim mieście (ok. 50 tys. mieszkańców). Kluczowym etapem badania był sondaż zrealizowany na próbie 1 tys. Polaków w wieku powyżej 15. roku życia w dniach 13-16 listopada 2017 r. przez firmę GfK Polonia.(PAP)

Autor: Daria Porycka, Marek Sławiński

dap/ masl/ agz/