Wystawa IPN pt. „Polski gen wolności” w Klubie Dowództwa Garnizonu Warszawa

"Wolność jest nierozerwalnie związana z polskością. To ona nas definiuje. I to nie jest tylko te 150 lat, ale całe nasze dzieje. Gdy sięgamy do początków naszej historii, chociażby do obrony Głogowa w 1109 roku, to (pamiętamy) o słowach z kroniki Galla Anonima, że lepiej, żeby obrońcy polegli, żeby zginęli, niż mieliby być czyimś poddanymi i żyć w niewoli" - powiedział Szarek, przypominając tym samym, że nieustanne dążenie do wolności było stałą cechą narodu polskiego, również w okresie komunistycznej dyktatury i zmagającej się z nią Solidarności.

Prezes IPN przypomniał przy tym fragment wiersza Jerzego Stanisława Narbutta pt. "Solidarni". "A jeśli ktoś nasz polski dom zapali / To każdy z nas gotowy musi być / Bo lepiej byśmy stojąc umierali / Niż mamy klęcząc na kolanach żyć" - napisał Narbutt.

Prezes IPN dodał, że wystawa "Polski gen wolności" opowiada przede wszystkim o pragnieniu wolności i marzeniach o niej wielu pokoleń Polaków, zwłaszcza w okresie rozbiorów - przez cały XIX wiek aż do listopada 1918 r. Zwrócił uwagę, że wysiłek ten dotyczył nie tylko zbrojnych powstań, ale także działań ludzi kultury i polskiego Kościoła. Prezes Instytutu przypomniał też o wysiłku polskiej emigracji, czego symbolem są słowa "Magna Res Libertas" na kolumnie postawionej w 1868 r. w 100-lecie konfederacji barskiej przy Muzeum Polskim w Rapperswilu w Szwajcarii. Placówka ta założona kilka lat po Powstaniu Styczniowym służyła zabezpieczeniu polskich zabytków historycznych i propagowaniu spraw polskich.

Również szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk podkreślił, że "polskość definiuje się poprzez umiłowanie wolności". "To jest jeden z nieodłącznych elementów tego, co charakteryzuje nas, Polaków. Umiłowanie wolności, umiłowanie niepodległości. Poświęcenie dla niepodległości, nawet swojego zdrowia i życia" - mówił Kasprzyk, przypominając obecnej na wernisażu młodzieży szkolnej o słowach Józefa Piłsudskiego. "Jako jeden z ojców naszej niepodległości i suwerenności powtarzał, że instynktu wolności w Polakach nie da się zabić" - przypomniał.

Przypomniał też słowa prymasa Stefana Wyszyńskiego, wygłoszone przez niego w 100-lecie wybuchu Powstania Styczniowego i dotyczące sensu walki zbrojnej Polaków. "Powiedział: czy ktokolwiek jest w stanie podważyć sens trzepoczącego się ptaka uwięzionego w klatce? Ten ptak chce wyfrunąć na wolność, chce otworzyć sobie tę klatkę, chce być wolny... tak jak Polacy" - wspominał słowa prymasa Kasprzyk, dodając przy tym, że nikt przy zdrowych zmysłach nie podważał sensu takiej woli walki.

"I Polacy byli takim orłem zamkniętym w klatce, trzepoczącym się i wydającym z siebie krzyk wolności" - porównywał szef Urzędu ds. Kombatantów, zwracając jednocześnie uwagę, że to właśnie dzięki takiej postawie Polacy przetrwali dziesiątki lat niewoli.

Na wernisażu w środę w Klubie Dowództwa Garnizonu Warszawa poza urzędnikami i przedstawicielami Wojska Polskiego byli obecni uczniowie dwóch klas licealnych. Obecny był także weteran AK i prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Leszek Żukowski.

Ekspozycja "Polski gen wolności. 150 lat walk o niepodległość", którą przygotował Oddział IPN w Szczecinie, składa się z 44 plansz. Zaprezentowano na nich chronologicznie kluczowe wydarzenia i najważniejsze momenty walk o wolność i polską państwowość, począwszy od konfederacji barskiej, poprzez insurekcje, powstania i rewolucje, na I wojnie światowej kończąc. Na każdą z plansz przypada co najmniej jeden biogram, co łącznie daje zbiór prawie 50 biogramów takich postaci jak Tadeusz Kościuszko, Adam Mickiewicz czy Józef Piłsudski, ale też mniej znanych, takich jak ks. Stanisław Brzóska czy Karol Sienkiewicz. (PAP)

nno/aszw/