Roman Dmowski

Białostocka Platforma Obywatelska chce, by 2018 rok, w którym przypada stulecie odzyskania przez Polskę niepodległości, był w mieście rokiem Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego. Radni PO przygotowali stanowisko w tej sprawie.

W piątek, 15 grudnia 2017 r. w Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi (ul. Gdańska 13) odbędą się ostatnie wydarzenia organizowane w ramach "Piłsudski - Festiwal" w Łodzi.

IPN wspólnie z prezydentem Andrzejem Dudą zainauguruje działania edukacyjne poświęcone 100-leciu odzyskania niepodległości - mówi PAP prezes IPN Jarosław Szarek. Istotą tej rocznicy jest pamięć i wdzięczność dla pokolenia, które odbudowało Polskę po latach niewoli - podkreśla.

Lata 1917-1918 to okres wielkiej aktywności amerykańskiej Polonii, która odegrała olbrzymią rolę w odzyskaniu przez Polskę niepodległości. To ona organizowała „pierwszą pomoc” dla odradzającego się państwa – mówi dr hab. Michał Leśniewski z Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego.

Kiedy nastały czasy wojny światowej, Piłsudski i Dmowski - pomimo dzielących ich różnic - wykorzystali korzystną dla Polski koniunkturę w 100 procentach - powiedział PAP historyk prof. Wojciech Roszkowski. To była mistrzowska gra - dodał.

15 sierpnia 1917 r. w Lozannie z inicjatywy Romana Dmowskiego założono Komitet Narodowy Polski, uznany przez państwa Ententy za oficjalną reprezentację narodu polskiego i sprawujący polityczną kontrolę nad armią polską we Francji w czasie I wojny światowej.

4 czerwca 1917 r. prezydent Francji Raymond Poincare podpisał dekret o utworzeniu Armii Polskiej we Francji, którą od października następnego roku dowodził gen. Józef Haller. W 1919 r. 70 tys. Armia Hallera – zwana od koloru mundurów Błękitną Armią - powróciła do Polski, gdzie weszła do struktur odradzającego się Wojska Polskiego.

Perspektywa stworzenia Armii Polskiej we Francji otworzyła się dopiero po zmianach w polityce rosyjskiej – mówi dr hab. Piotr Szlanta z IH UW. 100 lat temu, 4 czerwca 1917 r., Armia Polska została powołana dekretem prezydenta Francji Raymonda Poincarégo. Armia francuska potrzebowała rezerw ludzkich, których brakowało po trzech latach wojny.

Rewolucja w 1918 r. była realnym zagrożeniem. Wiedział o tym również Roman Dmowski, który w jednym z listów stwierdzał wprost, że gdyby to endecja przejęła władzę w listopadzie 1918 r. to doszłoby do wojny domowej – powiedział PAP prof. Wojciech Roszkowski z Collegium Civitas.