I wojna światowa

100 lat temu, w nocy z 31 października na 1 listopada, we Lwowie rozpoczynały się dramatyczne zmagania o panowanie nad tym ważnym dla Polaków miastem. Obrona Lwowa była pierwszym wielkim zwycięstwem odrodzonej Rzeczypospolitej.

100 lat temu, 7 października 1918 r., Rada Regencyjna odezwą „Do Narodu Polskiego” zapowiedziała powstanie niepodległej Polski. Podstawą prawną było tzw. 14 punktów Thomasa Woodrowa Wilsona, czyli zaakceptowany przez państwa centralne fundament przyszłych rokowań pokojowych, kończących I wojnę światową.

Afisze, plany i zdjęcia obrazujące lata 1915-18 - okres pierwszej niemieckiej okupacji stolicy znajdą się na wystawie czasowej we w pełni już otwartym Muzeum Warszawy. Ekspozycja, której otwarcie zaplanowano na 26 września będzie częścią obchodów stulecia odzyskania niepodległości.

Sto lat temu, 27 lipca 1918 r., decyzją Zarządu Biskupów Królestwa Polskiego powołano w Lublinie uniwersytet. Początkowo działał jako Uniwersytet Lubelski i dopiero po dziesięciu latach do nazwy dołączono przymiotnik Katolicki.

101 lat temu, 22 lipca 1917 r., władze niemieckie aresztowały w Warszawie Józefa Piłsudskiego i Kazimierza Sosnkowskiego. Była to reakcja na tzw. kryzys przysięgowy, czyli odmowę złożenia przez żołnierzy I i III Brygady Legionów Polskich przysięgi na „wierne braterstwo broni z Niemcami i Austro-Węgrami”.

28 czerwca 1919 r. w Sali Lustrzanej pałacu wersalskiego państwa zwycięskiej koalicji podpisały traktat pokojowy z Niemcami. Był on najważniejszym z układów kończących I wojnę światową, w której zginęło około 9 milionów żołnierzy, a około 20 milionów zostało rannych. Jednym z jego postanowień było przyznanie Polsce większości ziem zaboru pruskiego oraz przeprowadzenie plebiscytów na Warmii, Mazurach i Górnym Śląsku.

Stowarzyszenie „Res Carpathica”, zajmujące się m.in. dziedzictwem kulturowym i historycznym Karpat, postanowiło upamiętnić, we współpracy ze stroną rumuńską, ważne epizody z naszej historii – bitwę pod Rarańczą, która odbyła się w nocy z 15 na 16 lutego 1918 r. na pograniczu należącej wówczas do Austro-Węgier Bukowiny i przynależnej do Rosji Besarabii,  oraz proces legionistów polskich uwięzionych w Syhocie Marmaroskim.

Bez wsparcia wielkich mocarstw trudno byłoby sobie wyobrazić odzyskanie przez Polskę państwowości – powiedział PAP dr hab. Piotr Szlanta z Instytutu Historycznego UW. Zarówno orędzie Wilsona z 8 stycznia, jak i deklaracja wersalska z 3 czerwca 1918 roku stanowiły ważne etapy w złożonym procesie odzyskiwania przez Polskę suwerennego bytu narodowego – dodał.

"Święto Niepodległości" – mityng i koncert z okazji 100. rocznicy niepodległości Białoruskiej Republiki Ludowej, organizowane przez środowiska niezależne, zgromadziły w niedzielę w centrum Mińska ponad 10 tys. osób.

Polacy wcieleni do wojska austriackiego w czasie I wojny światowej walczyli ramię w ramię ze Słoweńcami nad Soczą; pragniemy, by pamiętano, że oddali tu życie - powiedział w czwartek marszałek Senatu Stanisław Karczewski, odsłaniając obelisk w Novej Goricy.