Wywiady

Wydaje się, że w ciągu całego XIX stulecia i w latach poprzedzających wybuch I wojny światowej, największą rolę odegrał romantyzm. Sprzyjał utrwalaniu się instynktu wolności w uświadomionej narodowo części społeczeństwa ziem polskich pod zaborami - mówi prof. Przemysław Olstowski z Instytutu Historii PAN. Na 100-lecie niepodległości Dzieje.pl skierowały trzy jednakowe pytania do historyków i filologów badających historię i kulturę XIX i XX w. oraz do szefów instytucji dziedzictwa narodowego.

Widać wyraźnie, że tym co pomogło przetrwać nam czasy bez własnego państwa, była kultura. Kultura stała się pewną enklawą wolności, ale też przestrzenią komentarza i refleksji nad rzeczywistością w jej dawnych, ale też ówczesnych przejawach - mówi PAP Jan Czerniecki, redaktor naczelny Teologii Politycznej Co Tydzień. Na 100-lecie niepodległości Dzieje.pl skierowały trzy jednakowe pytania do historyków i filologów badających historię i kulturę XIX i XX w. oraz do szefów instytucji dziedzictwa narodowego.

Pierwszym kobietom na uniwersytetach przyporządkowywano role niższe, administracyjne czy mniej prestiżowe. Co nie znaczy, że ich wkład, praca i zaangażowanie były mniejsze – mówi PAP dr Iwona Dadej, historyk z PAN. 100 lat temu, 28 listopada 1918 r., Józef Piłsudski wydał dekret o ordynacji wyborczej, w którym m.in. przyznawano czynne i bierne prawo wyborcze kobietom.

Inteligencja polska miała przekonanie, że to ona wywalczyła to państwo i wzięła za nie odpowiedzialność. Kadry intelektualne były gotowe na wykorzystanie niespotykanej szansy – mówi PAP prof. Maciej Janowski, historyk z Instytutu Historii PAN.

Kultura polska i jej republikańskie wartości okazały się jednym z fundamentów, na których opierać się mógł funkcjonujący przez stulecia oryginalny wzorzec rozwoju i stabilizacji politycznej całej Europy Środkowo-Wschodniej - mówi PAP prof. Andrzej Szczerski, historyk sztuki z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Na 100-lecie niepodległości Dzieje.pl skierowały trzy jednakowe pytania do historyków i filologów badających historię i kulturę XIX i XX w. oraz do szefów instytucji dziedzictwa narodowego.

Do polskich cech można zaliczyć zdolność do mobilizacji w sytuacji narodowego zagrożenia i nieufność wobec władzy – mówi PAP Tomasz Łęcki, dyrektor Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości. Na 100-lecie niepodległości Dzieje.pl skierowały trzy jednakowe pytania do historyków i filologów badających historię i kulturę XIX i XX w. oraz do szefów instytucji dziedzictwa narodowego.

Polakom udało się przetrwać dzięki rozszerzeniu idei narodu ze szlacheckiej elity na pozostałych mieszkańców mówiących po polsku – mówi PAP dr hab. Tomasz Kargol, historyk z UJ. Na 100-lecie niepodległości Dzieje.pl skierowały trzy jednakowe pytania do historyków i filologów badających historię i kulturę XIX i XX w. oraz do szefów instytucji dziedzictwa narodowego.

Mimo klęsk zrywów na legendzie każdego kolejnego powstania wyrastało pokolenie znów gotowe walczyć. Swoista sztafeta pokoleń – mówi PAP Maciej Żuczkowski z Biura Badań Historycznych IPN. Na 100-lecie niepodległości Dzieje.pl skierowały trzy jednakowe pytania do historyków i filologów badających historię i kulturę XIX i XX w. oraz do szefów instytucji dziedzictwa narodowego.

Po teatrze w 1918 r. oczekiwano repertuaru, który wyrazi tę niezwykłą chwilę odzyskania niepodległości – mówi PAP prof. Anna Kuligowska-Korzeniewska, historyk teatru z Akademii Teatralnej w Warszawie. Teatry nie były jednak na to przygotowane – dodaje.

Zniewolony naród rozwinął umiejętność oddolnego organizowania się i improwizowanego działania – mówi PAP Radosław Kałużniak, p.o. dyrektor Narodowego Archiwum Cyfrowego. Na 100-lecie niepodległości Dzieje.pl skierowały trzy jednakowe pytania do historyków i filologów badających historię i kulturę XIX i XX w. oraz do szefów instytucji dziedzictwa narodowego.